“Als ik door de straten van Woerden loop, met al zijn mooie plekjes, panden en bijzondere ondernemers, ja, dan voel ik me toch wel erg blij en trots. En tegelijk maak ik me ook wel een beetje zorgen. Zorgen over de toekomst van de binnenstad en zorgen over hoe we de uitdagingen, groot en klein, die hier spelen, moeten aanpakken”.
Aan het woord is Marleen Strien – Trommelen, eigenaar van onder meer Boost Your Inner City en als centrummanager voor de Woerdense binnenstad verbonden aan de BIZ Stadshart Woerden. Marleen nam me, als eerste centrummanager die ik in het kader van de artikelenreeks Stadspartner Hans in de Stad bezoek, op sleeptouw door de binnenstad en deelde haar kennis ván en ambities mét Woerden met ons.
Bewogen geschiedenis, spannende toekomst?
In de meest westelijke punt van de provincie Utrecht, centraal in het Groene Hart, omgeven door weilanden en water, ligt Woerden. Een stad met dorpse kenmerken, gelegen op het kruispunt van de Romeinse Limes en de Oude Hollandse Waterlinie. In de binnenstad is die geschiedenis nog altijd goed zichtbaar. Het stadskasteel, de singels met hun stervormige structuur, de oude pandjes; je vindt het er allemaal. Niet voor niets dat Woerden zich inzet om de bewogen geschiedenis beleefbaar te maken en daardoor vermarktbaar. Tegelijkertijd is er de uitdaging om de stad ook een vitale toekomst te geven, waarin de belangen en wensen van bewoners, ondernemers, vastgoedeigenaren en bezoekers van buiten elkaar vinden. Waarin voorzieningen én woonruimte voor de Woerdenaar, aantrekkingskracht voor bezoekers van buitenaf, verdiencapaciteit voor de ondernemers, ruimte voor culturele instellingen in de binnenstad, bereikbaarheid, mobiliteit en duurzaamheid vechten om voorrang. Een complexe puzzel. Het goede nieuws? Woerden is goed op weg.
Laten we nu eens dieper inzoomen op de stand van zaken van de binnenstad. De afgelopen jaren is er van alles in gang gezet om het hart van Woerden vitaal en toekomstbestendig te maken. En te houden. Zo is er keihard ingezet op citymarketing, is er al jarenlang een functionerende BIZ (BIZ Stadshart Woerden) en is begin 2021 het traject Vitale binnenstad Woerden als onderdeel van de provinciale pilot ‘Vitale binnenstad en dorpskernen’ gestart.
Marleen is duidelijk: “De randvoorwaarden voor een gezonde binnenstad zijn (en waren) in Woerden allemaal aanwezig. Alleen ontbrak in mijn ogen echt nog een aantal cruciale elementen om de potentie van de stad volledig te benutten. De handen van mijn ‘collega-centrummanager’ Patricia van Hall en mijzelf jeukten daarom om aan de slag te gaan met zaken als positionering, marketing en gastvrijheid en toen in 2020 de coronapandemie in alle hevigheid losbarstte, konden wij van dit nadeel een mooi voordeel maken”. In de spannende en troebele maanden dat het covidspook rondwaarde, maakte Woerden van deze gelegenheid gebruik om te investeren in de sociale meerwaarde van de Woerdense binnenstad. Marleen en haar team deden dit op verschillende wijzen, van klein tot groot. Zie in dit filmpje een aantal voorbeelden.
Deze sociale meerwaarde aanpak komt vanzelfsprekend niet alleen. Hij is ingebed in de positionering van Woerden als middelgrote stad in het landelijk gebied. Een plek met uitdagingen, want andere middelgrote en grote steden (denk aan Gouda, Utrecht) zijn nabij, waardoor het directe verzorgingsgebied in grote lijnen beperkt blijft tot Woerden en de omliggende kernen. Het is dan ook de kunst om een door ondernemers en bestuurders breed gedragen beeld te vormen van een realistische positionering van de binnenstad. Het bekt politiek gezien nu eenmaal veel lekkerder als je zegt ‘we willen een Efteling-gevoel creëren in de binnenstad en mensen uit heel Nederland trekken’ dan het zuinige ‘de bewoner komt op de eerste plaats’; een valkuil waar menig bestuurder in het verleden in is gestapt. Woerden kiest voor een realistische koers, mét ambitieuze ondertoon, zo blijkt ook uit het al aangestipte Eindrapport Vitale binnenstad Woerden 2030 “Vestingstad Woerden versterkt”. Aanleiding voor dit traject was een onderzoek waaruit bleek dat richting 2030, zoals op de meeste plekken in Nederland, een “krimp in winkelareaal van 19%” op het bordje van Woerden ligt, wat neerkomt op zo’n 6500 m2 winkelgebied. Nu is zo’n getal natuurlijk slechts een indicatie, maar het tekent wel de opgave waarmee Woerden aan de slag moet en gaat. In 2021 en 2022 is de gemeente, samen met binnenstadspartners als BIZ Stadshart Woerden, Koninklijke Horeca Nederland en de Vereniging Vastgoed Binnenstad Woerden, aan de slag gegaan met de ontwikkel- en programmeringsopgave voor de periode 2022-2030.
De kracht van dorpse allure
Voor dit artikel voert het nu te ver om de door de samenwerkingspartners gesmede plannen door te lichten (daarvoor verwijs ik naar het eindrapport), maar van Marleen hoor ik wel graag hoe zij de toekomst van de Woerdense binnenstad voor zich ziet. “Woerden is een stad met dorpse allure”, begint Marleen. “We voelen ons soms ook meer een dorp dan een stad. Het is dan ook niet voor niets dat wij ons richten op het profiel “Familie & Gezelligheid. Dat past bij ons. We willen de sfeervolle huiskamer van de regio zijn, voor de mensen uit Woerden, Kamerik, Zegveld en Harmelen”. Het is vooral van belang om dat op een manier te doen die past bij de plek, en daarom hebben wij dat in Woerden goed onderzocht en onderbouwd. Puur en Huiskamer zijn kernwaarden die echt bij ons passen. We kleden dat onder meer in door het organiseren van een groot aantal daarbij passende evenementen. Denk aan de Koeiemarkt, de Snertweek en de Kaasmarkt. Maar ook onze Atelierroute die als een kunstlint door de binnenstad slingert, de actie ‘Woerdense iconen’, waarbij je bij meer dan veertig ondernemers kunt sparen voor porseleinen miniaturen van iconische Woerdense gebouwen of de Woerdens Eigen Food Tour, waarmee we bijzondere lokale producten in de spotlights willen zetten, van limoncello tot Woerdens bier, van fudge tot handgemaakte Rijnzeep. Een hoogtepunt vorig jaar was de manier waarop we collectief insprongen op het 650-jarig bestaan van de stad. Een groot openingsfeest, speciale acties en een door onze eigen, Woerdense kinderboekenschrijfster Tosca Menten geschreven kinderboek Koning Snert, Worden voor vreemde eenden, dat enorm goed ontvangen is en uitgedeeld is aan alle kinderen in de stad, ja, daar zijn we megatrots op. We wonnen er zelfs een Kern Marketing Award mee! Dat zijn dingen die hier aanslaan, en waarmee we ook de Woerdense historie aan het heden kunnen verbinden. Leuk voor zowel bewoners als bezoekers van buiten”.
Samenwerking gaat goed, kan beter
Betekent dit dan dat er helemaal geen uitdagingen zijn in het streven naar een goed functionerend en toekomstbestendig centrum? “Nou, was het maar zo eenvoudig. Veel dingen gaan goed hier, en ik ben blij dat we, in de BIZ en daarbuiten, elkaar steeds beter weten te vinden”.
“Toch zijn er nog de nodige stappen te zetten. Ik zie bijvoorbeeld in de buitenruimte veel uitdagingen. De Wagenstraat bijvoorbeeld biedt nu totaal geen uitnodigende entree met zijn zee aan auto’s en een te kleine supermarkt. En ook het Kerkplein voelt vaak leeg en verlaten aan. Hier zou de samenwerking met partners, te beginnen met de politiek, beter kunnen en moeten”.
Gelukkig gaan er veel dingen ook wel al goed in de samenwerking. Bijzonder trots is Marleen op het feit dat de BIZ vorig jaar zonder slag of stoot met vijf jaar is verlengd. Iets dat, gelet op ontwikkelingen in andere gebieden, zeker geen abc’tje is. “We zitten nu in het elfde jaar van de BIZ, en daar mogen we best trots op zijn. Liefst 85% van de ondernemers in het BIZ-gebied stemde voor verlenging.” Een bijzonder hoog percentage. “Dat ging overigens niet vanzelf hoor. We hebben dat niet aan het toeval overgelaten, maar zijn met het bestuur langs alle ondernemers gegaan. Aandacht geven, peilen wat er goed gaat en wat niet, luisteren; zo moeilijk is het niet, maar je moet het wél doen”. De BIZ Stadshart Woerden bestaat nu uit zo’n 250 ondernemers uit het gebied binnen de singels. Woerden koestert nog de ambitie om ook vastgoed in de BIZ te trekken, maar zover is het nog niet. En voor het zover is, zijn er voor het centrummanagement nog andere zaken om op te focussen. “Zo zou ik heel graag maar aandacht zien voor de branchering, op de invulling van de panden in onze binnenstad. Hebben we nu echt al die telefoonwinkels nodig? Of vier nieuwe sushitenten in een paar maanden tijd? Ik zou er heel blij van worden als we in de stad wat meer creatieve hotspots en werkplekken krijgen. Meer ruimte voor blurring ook, of voor makers, ambachten en ateliers. Ja, dat zijn nog wel een paar dingen die hoog op mijn verlanglijstje staan. En ik zou heel graag de bibliotheek meer bij de binnenstad betrekken; die keert nu de stad de rug toe, letterlijk. Ook de grote ontwikkelingen in onze markt, de inkrimping van het kernwinkelgebied, de transformatieopgaven, ruimte voor wonen in de binnenstad, er is nog genoeg om op te pakken. We hebben veel zaken goed voor elkaar hier in Woerden, maar het kan altijd beter en daar gaan we voor zorgen!” Of, zoals Marleen het fraai verwoordt:
“Als centrummanager kun je veel zaken beïnvloeden, maar je kunt niet alles oplossen. Dat is soms lastig, maar dat is inherent aan het vak en dat maakt het ook leuk en uitdagend. Ik ben voorlopig nog niet klaar. Woerdenaren zien zichzelf soms als eigenwijze doorpakkers. Misschien ben ik dat zelf ook wel, en dat is voor een centrummanager misschien helemaal geen verkeerde eigenschap!”
Meer lezen over sociale meerwaarde? In 2018 brachten Kern (NRW), INretail, IVBN en Mindlogyx Retail de Toolkit sociale meerwaarde – merkstrategie voor succesvolle winkelgebieden uit. Hoewel alweer bijna 5 jaar oud, nog steeds een waardevolle toolkit om aan de slag te gaan met sociale meerwaarde, merkbelofte en merkstrategie. Download de toolkit hier.
Als Stadspartner Hans help ik overheden, marktpartijen, brancheorganisaties, kennisplatforms en andere betrokken spelers met programmamanagement, projectmanagement, centrummanagement of organisatie van events, seminars en studiereizen. Ook schrijf ik graag. Dit artikel in de reeks Stadspartner Hans in de Stad, waarbij ik de verhalen van centrummanagers kris kras door Nederland opteken, is daar een voorbeeld van. Meer weten wat ik voor jou kan betekenen? Bel of mail me, dan regelen we een kop koffie. 06-23817401 of hans@stadspartnerhans.nl.